Kunnen lagere registratierechten op bouwgrond de woningmarkt versoepelen?
Betaalbaar wonen blijft een hot topic in Vlaanderen. De bouwsector, vertegenwoordigd door Embuild Vlaanderen, pleit voor een verlaging van de registratierechten op bouwgrond naar 2%. Momenteel betalen kopers 12% registratierechten in Vlaanderen, terwijl dit tarief in Wallonië al werd verlaagd naar 3%. Een verlaging zou kopers duizenden euro’s kunnen besparen en de toegang tot de woningmarkt verbeteren.
WAAROM ZIJN DE REGISTRATIERECHTEN OP BOUWGROND ZO HOOG?
Bij de aankoop van een woning of bouwgrond betaalt men registratierechten, een belasting die bovenop de aankoopprijs komt. Sinds 1 januari 2025 bedraagt dit tarief 2% voor een enige eigen woning, terwijl voor bouwgronden nog steeds 12% geldt. Daarbovenop komt nog eens 21% btw op de constructie van een nieuwbouwwoning. Dit drijft de kosten voor aspirant-bouwers en ontwikkelaars fors op en maakt nieuwbouw minder aantrekkelijk.
Bovendien is de rol van particulieren in nieuwbouwprojecten sterk afgenomen. Twintig jaar geleden namen zij nog in 50% van de gevallen het initiatief om zelf te bouwen. Vandaag zijn professionele ontwikkelaars verantwoordelijk voor maar liefst 75% van de nieuwe woonprojecten, een stijging van 10% ten opzichte van 2018. Vooral bij appartementen ligt dit percentage nog hoger, tot wel 87%.
Dit toont aan dat bouwen steeds complexer wordt, met meer regelgeving, energiezuinigheidsnormen en administratieve verplichtingen.
IS DE FISCALE ONGELIJKHEID TUSSEN NIEUWBOUW EN BESTAANDE WONINGEN EERLIJK?
De Vlaamse overheid verlaagde begin 2025 de registratierechten op de aankoop van een enige eigen woning van 3% naar 2%. Hierdoor wordt het verschil tussen de belasting op bestaande woningen en nieuwbouw nog groter. Bij nieuwbouw betaal je immers 12% registratierechten op de grond en 21% btw op de constructie, wat de betaalbaarheid onder druk zet. In vergelijking met Wallonië, waar de registratierechten op bouwgrond zijn verlaagd naar 3%, lijkt Vlaanderen achterop te hinken.
De bouwsector ziet een verlaging van de registratierechten als een noodzakelijke maatregel om de betaalbaarheid van nieuwbouw te verbeteren en de bouwshift te versnellen. Tegen 2035 zijn er naar schatting 240.000 extra woningen nodig om te voldoen aan de groeiende vraag. Tegelijk moeten evenveel verouderde woningen worden vervangen. Nieuwbouw is doorgaans bijna-energieneutraal (BEN), terwijl slechts 15% van de bestaande woningen een goed energielabel (A of B) heeft. Het stimuleren van nieuwbouw zou dus niet alleen de woningmarkt versoepelen, maar ook een positieve impact hebben op duurzaamheid en energie-efficiëntie.
HOE BEÏNVLOEDEN DE HOGE REGISTRATIERECHTEN DE HUURMARKT?
De hoge belastingdruk op nieuwbouw heeft niet alleen gevolgen voor kopers, maar ook voor de huurmarkt. De prijzen van nieuwbouwappartementen stegen tussen 2022 en 2024 met 10%, met een gemiddelde verkoopprijs van 355.000 euro in 2024. Deze stijging is deels te wijten aan schaarste op de woningmarkt, stijgende bouwkosten en hoge fiscale lasten. Tegelijkertijd is huren in Vlaanderen in één jaar tijd bijna 8% duurder geworden. Beleggers verkiezen alternatieven boven nieuwbouwprojecten, wat het aanbod van huurwoningen verder onder druk zet.
Minder investeringen in nieuwbouw betekent minder nieuwe huurwoningen op de markt, wat huurprijzen nog verder opdrijft. Daardoor worden zowel starters als gezinnen met een lager inkomen geraakt. Een verlaging van de registratierechten zou nieuwbouw aantrekkelijker maken, wat ook een positief effect op de huurmarkt kan hebben.
WAT BETEKENT EEN VERLAGING VOOR DE PORTEMONNEE VAN DE KOPER?
Een verlaging van de registratierechten op bouwgrond kan kopers een aanzienlijke besparing opleveren.
Neem bijvoorbeeld een bouwgrond van 870 m² met een vraagprijs van 155.000 euro. Vandaag betaal je daar 18.600 euro registratierechten op. Bij een verlaging naar 2% zou dit slechts 3.100 euro bedragen, een besparing van 15.500 euro. Ook voor nieuwbouwappartementen met een hoog grondaandeel zou deze maatregel een groot verschil maken.
Door de fiscale druk op nieuwbouw te verlagen, kunnen meer mensen hun droom van een eigen woning realiseren, wordt de huurmarkt minder onder druk gezet en draagt de maatregel bij aan een duurzamer woningbestand. De vraag blijft: is Vlaanderen klaar om de stap te zetten en de woningmarkt te versoepelen?
HOE BEÏNVLOEDT DEZE MAATREGEL DE BREDERE ECONOMIE?
Een verlaging van de registratierechten zou niet alleen een direct financieel voordeel opleveren voor kopers, maar ook een breder economisch effect hebben. Een toegankelijkere woningmarkt stimuleert de bouwsector, wat leidt tot extra werkgelegenheid bij aannemers, architecten en toeleveranciers. Bovendien zou een toename in nieuwbouwprojecten de vraag naar duurzame en energie- efficiënte materialen doen stijgen, wat innovatie binnen de sector kan aanmoedigen. Door een fiscale stimulans te bieden, kan de overheid niet alleen de woonmarkt versoepelen, maar ook bijdragen aan een duurzamere en dynamischere economie.
Door de fiscale druk op nieuwbouw te verlagen, kunnen meer mensen hun droom van een eigen woning realiseren, wordt de huurmarkt minder onder druk gezet en draagt de maatregel bij aan een duurzamer woningbestand. De vraag blijft: is Vlaanderen klaar om de stap te zetten en de woningmarkt te versoepelen?